Με αφορμή τις επερχόμενες εκλογές της Κυριακής, σκέφθηκα να κάνω μία αποτίμηση σχετικά με τις θέσεις των κομμάτων αναφορικά στον διαχωρισμό κράτους - εκκλησίας, δεδομένου ότι μόνο ένα ( η Φιλελεύθερη Συμμαχία) , ανταποκρίθηκε στο σχετικό ερωτηματολόγιο της Ένωσης Αθέων. Αντίστοιχη ερώτηση υπέβαλλε προς τα κόμματα και ο Ιερός Σύνδεσμος Κληρικών Ελλάδος , με θέμα την μισθοδοσία του, η οποία σήμερα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με 200 εκ.ευρώ ετησίως (http://agioritikovima.blogspot.com/2012/04/blog-post_9734.html) .
Ως γνωστόν , το εν λόγω ζήτημα είναι ιδιαίτερα ακανθώδες, μιας και η χώρα μας παραμένει μία από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές, όπου θεσμοθετημένα η εκκλησία αναμειγνύεται στα του κράτους και αντιστρόφως. Τούτο συνεπάγεται σωρεία προβλημάτων στην εύρυθμη λειτουργία του κράτους, στην νομοθεσία και στις συναλλαγές των πολιτών μαζί του, κυρίως σε ο,τι αφορά στην ελλειπή νομοθεσία περί ατομικών δικαιωμάτων και στην περιορισμένη άσκηση των συνταγματικών δικαιωμάτων περί ανεξιθρησκείας,αυτοδιάθεσης, ελευθερίας της έκφρασης , του τύπου κ.ο.κ.
Είναι χαρακτηριστικό το γενονός, ότι στο Σύνταγμα της Ελλάδος , αναθεωρημένο
και όπως ισχύει σήμερα, οι σχέσεις μεταξύ του Ελληνικού Κράτους και της
Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ρυθμίζονται από το άρθρο 3, πριν από τα
ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα που ρυθμίζονται αμέσως κατόπιν ( άρθρα
4-29), αυτό και μόνον δείχνει σε τι έχει δώσει προτεραιότητα ο νομοθέτης
στην χώρα μας. Επιπλέον, διαθέτουμε ένα από τα ελάχιστα δημοκρατικά συντάγματα παγκοσμίως, όπου το προοίμιό του δεν επικαλείται τον ελληνικό λαό, αλλά την αγία ομοούσιο Τριάδα.
Η διαπλοκή μεταξύ Κράτους και εκκλησίας, πέραν των πολλαπλών και επιβεβαιωμένων περιπτώσεων διαφθοράς, έχει επιπτώσεις στις καθημερινές συναλλαγές των πολιτών με το κράτος, δεδομένου ότι σε αρκετές διαδικασίες δεν είναι αποσαφηνισμένο , ότι οφείλουν να προσέρχονται και να συμμετέχουν σε αυτές με την ιδιότητα του πολίτη και όχι του πιστού ( θρησκευτικές ορκωμοσίες, αναγραφή θρησκεύματος στους τίτλους απολυτηρίων , πιστοποιητικό βάπτισης, ισοδύναμο με πιστοποιητικό ονοματοδοσίας κ.ο.κ. ) . Επιπλέον , εγείρονται σοβαρά ερωτηματικά σχετικά με το πόσο δίκαιο και ισόνομο είναι να υφίστανται συλλήβδην οι πολίτες φορολογικές επιβαρύνσεις για την μισθοδοσία των ορθοδόξων ιερέων, ανεξαρτήτως αν οι ίδιοι είναι ορθόδοξοι, ή όχι και κατά πόσον ο χρεοκοπημένος μας κρατικός προϋπολογισμός , οφείλει να παρέχει εξόφθαλμες φοροελαφρύνσεις στις εκκλησιαστικές επιχειρήσεις.
Αφού εξετάσθηκαν οι ιδρυτικές διακηρύξεις , οι θέσεις και τα προεκλογικά προγράμματα και των 29 κομμάτων που θα συμμετέχουν στις προσεχείς εκλογές, παρουσιάζονται μόνο όσα κόμματα έχουν γραπτές θέσεις υπέρ του διαχωρισμού Κράτους - Εκκλησιών. Ήσσονα αριστερά κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές και που ως γνωστόν , είναι θεωρητικά υπέρ του διαχωρισμού ( Ανταρσύα, Μλ- Κκε, Οακε και Οκδε) , αλλά δεν έχουν αναρτημένο στις ιστοσελίδες τους κάτι σχετικό επ' αυτού , παραλήφθηκαν για ευνόητους λόγους. Ίσως, αν τύχει να διαβάσουν αυτό το άρθρο, να το εκλάβουν ως μία αφορμή ,ώστε να ενημερώσουν τις σελίδες τους και να τις κάνουν λιγότερο χαοτικές για τον χρήστη που περιηγείται σε αυτές. Επίσης παραλήφθηκαν οι θέσεις (;;;) του Πασοκ και της Ν.Δ. , δεδομένου ότι ως κόμματα εξουσίας , δεν έκαναν κάτι έμπρακτο επ' αυτού του ζητήματος, καθώς και τηλεοπτικές συνεντεύξεις πολιτικών αρχηγών ( φερ' ειπείν της Ντόρας Μπακογιάννη), που μπορεί να εκφράζονται θετικά υπέρ του διαχωρισμού , αλλά τα αρχεία του κόμματός τους δεν αναφέρουν κάτι σχετικό.
Η λίστα λοιπόν των κομμάτων που εκφράζονται υπέρ του Διαχωρισμού, είναι αλφαβητικά η εξής:
1. Δημιουργία Ξανά - Θάνος Τζήμερος.
(http://www.dimiourgiaxana.gr/index.php/sxeseis-kratous-ekklision).
Ένα εκτενέστατο κεφάλαιο, όπου προτείνεται ο πλήρης διαχωρισμός Κράτους- εκκλησίας και μετατροπή της τελευταίας σε Ν.Π.Ι.Δ., απεμπλοκή του κράτους από την μισθοδοσία των Ιερέων, δημιουργία Μητρώου Εκκλησιαστικής περιουσίας, όπου τα ακίνητά της που αποφέρουν εισόδημα, θα φορολογούνται όπως για κάθε Έλληνα , κατάργηση της συνταγματικής απαγόρευσης περί προσηλυτισμού, κατάργηση θρησκευτικής ορκωμοσίας των κρατικών λειτουργών, κατάργηση της μουσουλμανικής Σαρίας και εκκλησιαστικών νόμων/ τακτικών που αντιβαίνουν τους νόμους του κράτους ( απαγόρευση μετάγγισης αίματος, κλειτοριδοεκτομή κ.ο.κ.), αντικατάσταση του μαθήματος των θρησκευτικών με ένα μάθημα θρησκειολογίας κλπ.
2. Δημοκρατική Αριστερά- Φώτης Κουβέλης
( π.4.2.15 - σελ.57-58 των πρακτικών του συνεδρίου του κόμματος
http://www.scribd.com/doc/89022991/theseis1odhmar).
Οι θέσεις του κόμματος είναι παρόμοιες με τις παραπάνω, αν και όχι τόσο εκτενείς.
3. Δράση & Φιλελεύθερη Συμμαχία. - Στ. Μάνος & Γρ. Βαλλιανάτος
(Σελ. 14-16 της ιδρυτικής διακήρυξης του κόμματος http://www.greekliberals.net/fis/documents/PROGRAMMA.pdf)
Η Φ.Σ. διαθέτει ένα εξίσου εκτενέστατο και παρεμφερές ως προς το πνεύμα του πρόγραμμα με αυτό της Δ.Ξ. . Η βασική διαφορά αφορά στην εκκλησιαστική περιουσία. Ο Συνδυασμός προτείνει επιστροφή της εκκλησιαστικής περιουσίας που σήμερα διαχειρίζεται το ελληνικό κράτος, προκειμένου να ανταποκρίνεται στην μισθοδοσία του κλήρου, αντίθετα η Δ.Ξ. δεν ξεκαθαρίζει κάτι επ' αυτού, αλλά προτείνει προαιρετική ενίσχυση των εκκλησιαστικών οργανισμών μέσω της φορολογικής δήλωσης των πολιτών. Αξίζει κανείς επίσης να διαβάσει τις εξαιρετικά φιλελεύθερες θέσεις του κόμματος σε ο,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα ( είναι ίσως και το μοναδικό κόμμα που έχει ξεχωριστό κεφάλαιο γι' αυτά) , όπου δίνονται σαφείς απαντήσεις σε ακανθώδη προβλήματα της ελληνικής νομοθεσίας, τα οποία μέχρι σήμερα οφείλονται σχεδόν σε αποκλειστικό βαθμό, λόγω της ανάμειξης των εκκλησιών στην νομοθεσία του κράτους, σε ό,τι αφορά τις διακρίσεις των μειονοτικών ομάδων ( εθνικών, σεξουαλικών κλπ) . Μεταξύ άλλων υπάρχει η ιδιαίτερα καινοτόμος πρόταση περί «Βιολογικής Διαθήκης», όπου ο πολίτης επιλέγει μεταξύ ταφής/ αποτέφρωσης/δωρεάς του σώματός ή των οργάνων του και θρησκευτικής/πολιτικής κηδείας.
4. ΚΚΕ - Αλ. Παπαρήγα
( πρόταση νόμου : http://www.kke.gr/dhmokratika_dikaiomata/diaxorismos_ekklhsias_kai_kratoys_-_protash_nomoy_toy_kke).
Το Κκε είχε καταθέσει πρόταση νόμου: «για το
διαχωρισμό της Εκκλησίας από το Κράτος, που στις σημερινές συνθήκες
γίνεται
ακόμα περισσότερο αναγκαία... αποτελεί πάγιο δημοκρατικό αίτημα... Είναι
προς το συμφέρον του λαού, και των ίδιων
των θρησκευόμενων, του ίδιου του λαϊκού κλήρου, να αγωνιστούν για τον
πλήρη
διαχωρισμό εκκλησίας και κράτους... Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ έχουν
επανειλημμένα απορρίψει
το αίτημα του διαχωρισμού εκκλησίας - κράτους. Είναι χαρακτηριστικό ότι
τα δύο
κόμματα αρνήθηκαν ακόμη και να συζητήσουν την πρόταση του ΚΚΕ κατά την
τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος, το οποίο πρότεινε να καταργηθεί το
άρθρο
3 και να αναθεωρηθούν τα υπόλοιπα σχετικά...» Η πρόταση νόμου είναι
εκτενέστατη, κυρίως σε ο,τι αφορά το συνταγματικό σκέλος του
διαχωρισμού. Συγκεκριμένα προτείνει να καταργηθούν:
α. Η εισαγωγική αναφορά του Συντάγματος «στο
όνομα της Αγίας Τριάδας».
β. Το άρθρο 3 που ορίζει ότι κρατούσα θρησκεία
είναι η ορθόδοξη.
γ. Το άρθρο 14 παρ. 3α που επιτρέπει
την κατάσχεση εντύπου με εισαγγελική εντολή για προσβολή της χριστιανικής και
κάθε άλλης γνωστής θρησκείας.
δ. Το άρθρο 16 παρ. 2 που αναγορεύει σε σκοπό της
εκπαίδευσης την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης.
ε. Το άρθρο 18 παρ. 8 που ορίζει ότι δεν μπορούν
να απαλλοτριωθούν αγροτικές εκτάσεις και περιουσία ορισμένων μονών και
πατριαρχείων.
στ. Να τροποποιηθεί το άρθρο 33 παρ. 2 που ορίζει
ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, ορκίζεται
στο όνομα της Αγίας Τριάδας.
ζ. Το ίδιο πρέπει να τροποποιηθεί το άρθρο 59
περί ορκωμοσίας βουλευτών, έτσι ώστε οι βουλευτές να επικαλούνται τη συνείδησή
τους χωρίς θρησκευτικό όρκο.
η. Είναι αναγκαία η αναθεώρηση του άρθρου 13 του
Συντάγματος, έτσι ώστε να κατοχυρώνει πλήρως την ελευθερία συνείδησης.
Το μειονέκτημά της όμως είναι, πως πέραν όμως της μετατροπής της
Εκκλησίας της Ελλάδος και
των εξαρτωμένων από αυτήν Νομικών Πρόσωπων Δημοσίου Δικαίου
(μητροπόλεις, ενορίες,
κ.ά.) σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, - πράγμα που αποτελεί ούτως ή
άλλως πάγιο αίτημα και όλων των κομμάτων, που υποστηρίζουν τον
Διαχωρισμό- δεν γίνεται καμία πρόταση, πέραν της φορολογίας, για την
εκκλησιαστική περιουσία και την μισθοδοσία των κληρικών, ζητήματα τα
οποία χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα ακανθώδη , «για τα οποία
απαιτείται μια καλύτερη ουσιαστική, νομική και πολιτική, προετοιμασία».
5. Οικολόγοι Πράσινοι - 6μελής εκτελεστική επιτροπή
(
6.Σύριζα - Αλ. Τσίπρας
( παρ. 17 http://www.syriza.gr/index.php?option=com_k2&view=item&layout=item&id=617&Itemid=170).
Προτείνει επίσης, τον πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας κράτους με ανάλογες
συνταγματικές ,όπως και εκπαιδευτικές ρυθμίσεις . Για την μισθοδοσία
των κληρικών δεν έχει καταγεγραμμένη πρόβλεψη. Αναφορικά στην
εκκλησιαστική περιουσία προτείνει : επιστροφή στο Κράτος της
μεγάλης ακίνητης εκκλησιαστικής και μοναστηριακής περιουσίας και
απόδοσή της σε ακτήμονες και σε δημόσια χρήση. Βέβαια, ανεξάρτητα από τις
θέσεις του κόμματος, ο πρόεδρός του είχε πρόσφατα δηλώσει ότι «η
εκκλησιαστική περιουσία είναι sui generis» http://www.enet.gr/
Επίσης, 2 ακόμη κόμματα κάνουν έμμεσο λόγο στα φόρα και σε αρθρογραφία τους :
Η Ένωση Κεντρώων - Β. Λεβέντης, όπου σε άρθρο της ( 8 Μαρτίου 2009 http://www.antidiaploki.gr/old_comments.htm) αναφέρει :
«Για το
ζήτημα των σχέσεων Εκκλησίας-Κράτους η Ένωση Κεντρώων πιστεύει ότι
πρέπει να μπούν σε μια νέα πορεία αυτοτέλειας της Εκκλησίας,
ανεξαρτησίας, ακόμη και διαχωρισμού. Ωστόσο, το προέχον δεν είναι να
χωρίσουμε την Εκκλησία από το Κράτος τόσο, όσο να υποχρεώσουμε την
Εκκλησία να αξιοποιήσει την περιουσία της και να γίνεται διαχειριστικός
έλεγχος στην διαχείρηση της περιουσίας αυτής και οικονομικός έλεγχος
στις Μητροπόλεις που μέχρι σήμερα είναι τελείως ανεξέλεγκτες.
Η περιουσία
της Εκκλησίας έχει τρεις σκοπούς. Την στήριξη του φιλανθρωπικού έργου,
την οικονομική στήριξη των κληρικών και την χρηματοδότηση ιεραποστολής
σε όλο τον κόσμο. Αυτοί οι στόχοι πρέπει να εκπληρωθούν και όχι να
βλέπουμε την περιουσία της Εκκλησίας σαν αποκούμπι ενος χρεωκοπημένου
κράτους. Εάν πάνω σε αυτή τη λογική βαδίσουμε, ο διαχωρισμός
Εκκλησίας-Κράτους σε 4-5 χρόνια θα είναι εύκολος και δεν θα προσκρούει
στην στείρα αντίδραση της Ιεραρχίας.
Και η ΟΑΚΚΕ – Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ,
που στην ιστοσελίδα της παραθέτει ένα άρθρο (http://www.oakke.gr/na439_440/thriskef440.htm) υπέρ της απόσυρσης της υπουργικής εγκυκλίου που καταργεί την εξαίρεση από το μάθημα των θρησκευτικών και εξηγεί εκτενώς την θέση Μαρξισμού - Λενινισμού για τις θρησκείες
